Tổng quan ngành logistics hàng không: động lực của thương mại toàn cầu

Hồ chí minh, việt nam – [18/04/2025] – trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng và sự tăng trưởng vượt bậc của thương mại điện tử, Ngành logistics hàng không nổi lên như một trụ cột then chốt, đóng vai trò là huyết mạch vận chuyển hàng hóa tốc độ cao, kết nối các thị trường trên phạm vi toàn cầu.

Không chỉ giới hạn ở hoạt động di chuyển hàng hóa đơn thuần, Logistics hàng không cấu thành một hệ sinh thái phức tạp, tích hợp đa dạng quy trình, ứng dụng công nghệ tiên tiến và sự tham gia của lực lượng lao động chuyên nghiệp, nhằm đảm bảo quá trình giao nhận hàng hóa diễn ra một cách nhanh chóng, an toàn và hiệu quả tối ưu.

Ngành Logistics hàng không mở rộng cơ hội nghề nghiệp cho tương lai

Bài phân tích này sẽ đi sâu vào bản chất, vai trò chiến lược, các thành phần cấu tạo, xu hướng phát triển chủ đạo và những thách thức hiện hữu của Ngành logistics hàng không.

Phân tích bản chất và vai trò của logistics hàng không

Logistics hàng không, một bộ phận cấu thành quan trọng của chuỗi cung ứng toàn cầu, tập trung vào việc lập kế hoạch, triển khai và kiểm soát hiệu quả luồng vận động và lưu trữ hàng hóa thông qua phương thức vận tải hàng không, cùng với các dịch vụ và thông tin liên quan, từ điểm xuất phát đến điểm tiêu thụ cuối cùng. Ưu thế nổi bật của logistics hàng không so với các phương thức vận tải khác nằm ở tốc độ vận chuyển vượt trội, mở ra khả năng tiếp cận các thị trường trên toàn thế giới trong thời gian được rút ngắn đáng kể.

Logistics hàng không – Vận chuyển một cách nhanh chóng

Vai trò then chốt của logistics hàng không đối với nền kinh tế toàn cầu:

• Kết nối thị trường quốc tế: vận tải hàng không thu hẹp khoảng cách địa lý, tạo điều kiện thuận lợi hóa hoạt động giao thương quốc tế, đặc biệt đối với các mặt hàng có giá trị cao, yêu cầu thời gian giao hàng khẩn cấp hoặc đòi hỏi điều kiện bảo quản đặc biệt.
• Hỗ trợ mô hình quản lý chuỗi cung ứng just-in-time (jit): tốc độ và độ tin cậy cao của vận tải hàng không là yếu tố nền tảng để các doanh nghiệp triển khai hiệu quả mô hình jit, tối ưu hóa chi phí tồn kho và nâng cao hiệu suất sản xuất.
• Giải pháp vận chuyển tối ưu cho hàng hóa khẩn cấp và đặc biệt:Logistics hàng không được xác định là lựa chọn hàng đầu cho việ c vận chuyển các mặt hàng thiết yếu như dược phẩm, thiết bị y tế, hàng cứu trợ, hàng hóa dễ hư hỏng, động vật sống và các loại hàng hóa đặc thù khác với các yêu cầu vận chuyển nghiêm ngặt.

Logistics hàng không được xác định là lựa chọn hàng đầu cho việc vận chuyển các mặt hàng thiết yếu

• Thúc đẩy tăng trưởng thương mại điện tử xuyên biên giới: sự phát triển mạnh mẽ của thị trường thương mại điện tử đã tạo ra nhu cầu lớn về dịch vụ vận chuyển hàng hóa nhanh chóng đến tay người tiêu dùng trên toàn cầu, và logistics hàng không đóng vai trò trung tâm trong việc đáp ứng nhu cầu này.
• Tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế và việc làm: ngành logistics hàng không tạo ra một lượng đáng kể cơ hội việc làm trực tiếp và gián tiếp, đồng thời đóng góp vào tổng sản phẩm quốc nội (gdp) thông qua các hoạt động vận tải, dịch vụ hỗ trợ và đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Vai trò then chốt của ngành Logistics hàng không

Các thành phần cấu thành ngành logistics hàng không

Hệ thống Logistics hàng không được hình thành bởi sự tương tác chặt chẽ của nhiều yếu tố:

• Các hãng hàng không (airlines): là các đơn vị sở hữu và vận hành máy bay chở hàng chuyên dụng (freighter) hoặc sử dụng khoang chở hàng của máy bay chở khách (passenger aircraft) để thực hiện hoạt động vận chuyển hàng hóa.
• Hệ thống sân bay (airports): cung cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu cho hoạt động logistics hàng không, bao gồm đường băng, nhà ga hàng hóa, khu vực lưu trữ, trang thiết bị bốc xếp và các dịch vụ hỗ trợ liên quan.

Các hãng hàng không

• Các công ty giao nhận vận tải hàng không (air freight forwarders): đóng vai trò trung gian giữa người gửi hàng và hãng hàng không, cung cấp các dịch vụ như đặt chỗ, hoàn tất thủ tục hải quan, đóng gói, lưu kho và theo dõi lô hàng.
• Các nhà cung cấp dịch vụ mặt đất (ground handling services): chịu trách nhiệm thực hiện các hoạt động tại sân bay bao gồm bốc xếp, vận chuyển hàng hóa giữa máy bay và nhà ga, kiểm tra an ninh và các dịch vụ hỗ trợ khác.

Các hoạt động tại sân bay

• Hệ thống quản lý và theo dõi hàng hóa (tracking and management systems): ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý thông tin lô hàng, theo dõi vị trí và trạng thái hàng hóa trong quá trình vận chuyển, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả.
• Các cơ quan quản lý nhà nước (regulatory bodies): thiết lập các quy định và tiêu chuẩn về an toàn, an ninh và các khía cạnh khác của ngành hàng không, đảm bảo hoạt động logistics diễn ra theo trật tự và tuân thủ pháp luật.

Các thành phần cấu thành ngành logistics hàng không

>>Xem thêm: So sánh Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng

Xu hướng phát triển chủ đạo của ngành logistics hàng không

Ngành logistics hàng không đang trải qua quá trình chuyển đổi đáng kể dưới tác động của tiến bộ công nghệ, sự bành trướng của thương mại điện tử và các yếu tố kinh tế – xã hội khác:

• Số hóa và ứng dụng công nghệ (digitalization and technology adoption): các công nghệ như internet of things (iot), trí tuệ nhân tạo (ai), blockchain và big data đang được tích cực triển khai để tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện khả năng theo dõi và dự đoán, cũng như tăng cường tính minh bạch trong chuỗi cung ứng.
• Tự động hóa quy trình (process automation): việc ứng dụng robot và các hệ thống tự động hóa trong các hoạt động bốc xếp, lưu trữ và xử lý hàng hóa tại các trung tâm logistics hàng không giúp tăng năng suất, giảm chi phí và nâng cao độ chính xác.

Robot hỗ trợ các quy trình

• Chú trọng phát triển bền vững (focus on sustainability): áp lực về bảo vệ môi trường ngày càng gia tăng, thúc đẩy ngành logistics hàng không tìm kiếm các giải pháp thân thiện với môi trường hơn, bao gồm sử dụng nhiên liệu sinh học, tối ưu hóa đường bay và đầu tư vào các phương tiện vận tải tiết kiệm năng lượng.
• Tăng trưởng thương mại điện tử xuyên biên giới (cross-border e-commerce growth): sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới tạo ra nhu cầu ngày càng tăng về dịch vụ logistics hàng không nhanh chóng và đáng tin cậy, đặc biệt đối với các lô hàng nhỏ lẻ và dịch vụ giao hàng chặng cuối.

Thương mại điện tử được tăng cường

• Tập trung vào trải nghiệm khách hàng (customer experience focus): các công ty logistics hàng không ngày càng chú trọng vào việc cung cấp các dịch vụ cá nhân hóa, linh hoạt và đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của khách hàng, từ khả năng theo dõi lô hàng theo thời gian thực đến các giải pháp logistics tích hợp.
• Hợp tác và tích hợp chuỗi cung ứng (supply chain collaboration and integration): sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan trong chuỗi cung ứng, bao gồm hãng hàng không, công ty giao nhận, nhà cung cấp dịch vụ mặt đất và các đối tác khác, ngày càng trở nên quan trọng để tối ưu hóa hiệu quả tổng thể và giảm thiểu chi phí.

Những thách thức đặt ra cho ngành logistics hàng không

Bên cạnh những cơ hội phát triển, ngành logistics hàng không cũng đối diện với nhiều thách thức:

• Chi phí vận chuyển cao (high transportation costs): so với các phương thức vận tải khác, chi phí vận chuyển hàng không thường cao hơn, đặc biệt đối với các lô hàng lớn và khoảng cách vận chuyển dài.
• Yêu cầu nghiêm ngặt về an ninh và quy định (strict security and regulatory requirements): ngành hàng không chịu sự quản lý chặt chẽ về an ninh và các quy định liên quan đến vận chuyển hàng hóa, đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt từ các doanh nghiệp.
• Tình trạng tắc nghẽn tại các trung tâm hàng không (congestion at air hubs): sự gia tăng về lưu lượng hàng hóa và hành khách có thể dẫn đến tình trạng tắc nghẽn tại các sân bay lớn, gây ra sự chậm trễ và ảnh hưởng đến hiệu quả logistics.

 Chi phí vận chuyển cao

• Biến động giá nhiên liệu (fuel price volatility): giá nhiên liệu máy bay có thể biến động mạnh, tác động trực tiếp đến chi phí vận hành của các hãng hàng không và do đó ảnh hưởng đến giá cước vận chuyển.
• Thiếu hụt nguồn nhân lực chuyên môn (shortage of skilled workforce): ngành logistics hàng không đòi hỏi đội ngũ nhân lực có trình độ chuyên môn cao trong nhiều lĩnh vực như quản lý chuỗi cung ứng, thủ tục hải quan, vận hành và bảo trì thiết bị.
• Tác động từ các sự kiện bất khả kháng (impact of force majeure events): các sự kiện không lường trước như đại dịch, thiên tai hoặc xung đột địa chính trị có thể gây ra những gián đoạn nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng hàng không toàn cầu.

Kết luận

Ngành logistics hàng không giữ vai trò thiết yếu trong việc thúc đẩy thương mại toàn cầu và đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa nhanh chóng, an toàn. Mặc dù đối mặt với những thách thức không nhỏ, sự tiến bộ của công nghệ, sự phát triển của thương mại điện tử và xu hướng toàn cầu hóa sẽ tiếp tục tạo ra những cơ hội tăng trưởng đáng kể cho ngành này.

Các doanh nghiệp trong lĩnh vực logistics hàng không cần không ngừng đổi mới, ứng dụng công nghệ và tăng cường hợp tác để vượt qua các thách thức và tận dụng tối đa tiềm năng phát triển, củng cố vị thế là động lực quan trọng của thương mại quốc tế.